“Phúc” của người Khmer là những điều lành, điềm lành, điều tốt, việc tốt. Đã là một con người chân chính, ai cũng mong gặp nhiều điều lành và được đón nhận nhiều điều tốt đẹp trong cuộc sống.  Người có phúc luôn có đức độ hiền lành, nhân hậu, biết thương người như thể thương thân, luôn hành động nhân ái để giúp đỡ người khác. Người Khmer luôn quan niệm: “Chữ Phúc”, không ở đâu xa, mà nằm ngay trong tâm tính mỗi con người, không thể có phúc nếu bản thân sống một cách vô nhân, thất đức, bạc nghĩa, bội tình, chỉ biết sống cho mình mà không quan tâm đến người khác. Dù cơ chế thị trường có thể ở đâu đó tuân theo quy luật, “ Khôn sống, mống chết”, nhưng cuộc đời lại chứng minh một điều rất hiển nhiên : “ Ai đang tâm gieo gió, ắt sẽ có ngày gặt bão”, còn ai bền tâm ươm trồng và chăm chút mầm thiện thì trước sau đều hái được quả phúc lành. Bởi vậy, muốn được nhiều điều phúc, thì mỗi người trước hết phải hiểu đúng chữ “phúc”, sống theo tâm phúc, làm nhiều điều phúc và thành tâm mang phúc lành đến với mọi người và xã hội”.
     Thông thường người Khmer hay nghĩ rằng : “Lộc” là những thứ không phải của mình làm ra, mà do may mắn mới có được, hiểu như thế không sai, song chưa đầy đủ. “Thật ra, “Lộc” là kết quả của nhiều yếu tố tạo nên, như sự may mắn, phẩm chất, năng lực cá nhân, vị trí xã hội, điều kiện gia đình … “Lộc”, cũng có nhiều loại, ăn cắp của công, bòn rút tài sản của Nhà nước và Nhân dân mà ai đó gọi là “lộc chùa”, một thứ “bổng lộc” do lòng tham, tính vụ lợi mà có và nhờ quyền lực mới tạo ra. Buôn gian, bán lận mà kiếm nhiều tiền là lọai lộc “ma”, nó chẳng khác gì của phù vân, nay với được  “cả mẻ” và “trúng mánh”, mai lại có thể sập tiệm … “tay trắng vẫn hoàn trắng tay” …. Thứ lộc chắc chắn nhất, bền vững nhất là lộc nảy nở từ chính bàn tay, sức lực, trí tuệ của mình và kết tinh thêm sự cộng hưởng, giúp đỡ chân thành của cộng đồng và xã hội”. 

  Chú thích ảnh: Đồng bào Khmer làm lễ cầu siêu nơi tháp cốt.

     Đã sinh ra, tồn tại và sống ở trên thế gian này, ai cũng muốn hưởng một tuổi thọ lâu năm, dù xã hội hiện nay, phần lớn người dân không phải quá lo toan miếng cơm, manh áo, nhưng do môi trường ngày càng ô nhiễm trầm trọng, nhiều loại thực phẩm thiếu vệ sinh an toàn, các bệnh tật nguy hiểm luôn có nguy cơ phát sinh, lây lan và bùn phát…. Nên sức khỏe con người cũng luôn bị đe dọa. Vì thế, sống khỏe, sống lâu (tức là “Thọ”) luôn là mục đích mà con người hướng tới, mà muốn được trường thọ thì mỗi người phải chăm chỉ rèn luyện thân thể, tích cực luyện tập thể dục thể thao, ăn uống đều độ, đúng mục, vui chơi giải trí lành mạnh, biết điều tiết, kiềm chế và kiểm soát bản thân trước những ham hố vô bổ, hay những cám dỗ tầm thường, độc hại, không phải ngẫu nhiên mà người đời đã tôn vinh ba chữ  “Phúc,Lộc, Thọ”.
     “Phúc, Lộc, Thọ”, như ba vị thần tiên, từ đầu tóc, mặt mày đến hình dáng trông vừa đầy đặn, phúc hậu, vừa ung dung, thư thái và tràn đầy tinh thần nhân ái, bao dung. Đó là điều ước nguyện thành tâm, là khác vọng cao cả và cũng là thông điệp mà ông, cha gởi gắm và truyền lại cho con cháu với ý nghĩa : “ai sống tâm phúc sẽ may mắn hái được nhiều lộc thơm và hưởng tuổi thọ lâu dài”.  “phúc, Lộc, Thọ”, không phải là đều xa xôi khó với tới hay là những điều chỉ có trong chuyện cổ tích, thần tiên, mà vẫn đang ươm mầm, sinh sôi, nẩy nở trong cuộc sống hàng ngày. “Phúc, Lộc, Thọ”, là mơ ước chung, nguyện vọng chung và sở hữu chung của mọi người, nhưng chữ “ Phúc, Lộc, Thọ, chỉ đẹp và thật sự có ý nghĩa khi mọi người luôn khắc cốt ghi tâm và thấm nhuần lời căn dặn của các bậc tiền nhân.
     “Làm việc phúc không bao giờ thừa, sống nhân nghĩa bao nhiêu cũng chưa đủ”. Và “ Thiện căn ở tại lòng ta/ chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài”.

                                                                                    Bài và ảnh: Sóc Ca.